Stuurman

Als stuurman verzorg je onder andere het aan- en afmeren en assisteer je bij het laden en lossen. Daarnaast ben je soms verantwoordelijk voor het functioneren en controleren van de motoren. Ook voer je onderhoudswerkzaamheden aan het schip uit. Bovendien mag je het schip besturen onder verantwoordelijkheid van een schipper of kapitein. In beginsel kan iemand met één jaar vaartijd in de binnenvaart vanaf de functie volmatroos stuurman worden. Maar ook houders van het groot vaarbewijs of het rijnpatent kunnen aan boord als stuurman worden ingezet.

Kerntaken en werkprocessen

Assisteren van de schipper of kapitein

De belangrijkste taak van de stuurman is het assisteren van de schipper of kapitein aan boord van een schip. De schipper of kapitein vertrouwt erop dat de stuurman alle werkzaamheden op een binnenvaartschip zelfstandig kan uitvoeren en precies weet wat er moet gebeuren. Welke werkzaamheden daar precies onder vallen verschilt per rederij en per schip, maar in principe kun je ervan uitgaan dat de stuurman ervoor zorgt dat alle taken aan boord goed en veilig worden uitgevoerd. In die zin ben je als stuurman een onmisbare schakel tussen de schipper (of kapitein) en de rest van de bemanning. Ook ben je in staat om de schipper te vervangen als dat nodig is.

Zorgen voor veiligheid aan boord

Veiligheid staat centraal bij werken in de binnenvaart. Aan jou als stuurman de taak om erop toe te zien dat alle regels, procedures en protocollen op dit gebied nageleefd worden. Zo voorkom je calamiteiten en ongelukken. Dit betekent dat je goed op de hoogte moet zijn van de geldende veiligheidseisen, waaronder het gebruik van de voorgeschreven beschermingsmiddelen (pbm’s) als de werkzaamheden daarom vragen. Denk bijvoorbeeld aan het dragen van een veiligheidshelm, goede werkschoenen en reflecterende kleding. Ook wijs je je collega’s op gevaarlijke situaties, geef je instructies en zorg je voor een goede onderlinge communicatie.

Een stuurman navigeert het schip

Van oudsher is de stuurman degene die aan het roer staat, vandaar ook de benaming stuurman. Nog steeds kan de stuurman onder leiding van de kapitein of schipper het schip navigeren. In de moderne binnenvaart komt bij het navigeren en manoeuvreren van containerschepen, duwboten of tankers door de Europese binnenwateren echter een stuk meer kijken. Zoals het uitzetten van de navigatieroute, het onderhouden van de instrumenten, radarnavigatie, maritieme radiocommunicatie en het bijhouden van de logboeken en navigatiekaarten. Ook het aan- en afmeren van het schip valt onder de verantwoordelijkheid van de stuurman.

Het laad- en losproces in goede banen leiden

Als stuurman ben jij het eerste aanspreekpunt als het gaat om het laden en lossen. Je onderhoudt contact met de functionarissen op de laad- en loslocaties, geeft instructies aan de matrozen en zorgt voor een correcte administratieve afhandeling. In veel gevallen ben je ook meewerkend voorman. Afhankelijk van het type schip waarop je werkt, betekent dit dat je verantwoordelijk bent voor het aan- en afkoppelen van de bakken in de duwvaart, stackeren van containers op containerschepen en het aan- en afkoppelen van slangen in de tankvaart.

Uitvoeren van onderhoud en kleine reparaties

Naast de veiligheid en belading van het schip valt ook het onderhoud onder de verantwoordelijkheid van de stuurman. Zo zijn er periodieke onderhoudswerkzaamheden die met enige regelmaat uitgevoerd moeten worden. Deze werkzaamheden plan jij in en je zorgt ervoor dat ze uitgevoerd worden. Om goed te kunnen beoordelen welke werkzaamheden nodig zijn, loop je regelmatig inspectierondes. Technische gebreken registreer je en meld je bij de schipper of kapitein. Daarnaast voer je als stuurman ook zelfstandig onderhoudswerkzaamheden en kleine reparaties op het dek en in de machinekamers uit.